Çankırı (kent)
Çankırı ilinin merkezi. İç Anadolu Bölgesi`nin Orta Kızı
lırmak bölümünde yeralan Kızılırmak`a karışan Acıçay
ile Tatlıçay`ın birleştiği yer yakınında 730 m yükseltide
kurulmuş olan Çankırı kentinin nüfusu 45 496`dır.
TARİH
Eskiçağ`da Hitit devletinin sınırları içinde yeralan Çankı
rı kentinin çekirdeğini Gangra kalesi oluşturmuştur. Gü
nümüzdeki adı da bu kaleden gelmektedir. Zamanla
Kengiri ve Kangırı biçimlerine dönüşen adı, Çangırı ve
Çengiri olarak da söylenmiş, sonunda Çankırı`ya dö
nüşmüştür.
Hitit devletinin yıkılmasından sonra Paphlagonialıların
yönetiminde kalan Çankırı yöresi ve kenti, bir ara
PontusKrallığrnın,dahasonra da Romalıların egemenli
ğine girdi. Bizans döneminde birkaçkez Emevi akınları-
na hedef olduysa da, güçlü kalesiyle direnmeyi başardı.
.
“Çankırı ilinin merkezi. İç Anadolu Bölgesi`nin Orta Kızı lırmak bölümünde yeralan Kızılırmak`a karışan Acıçay ile Tatlıçay`ın birleştiği yer yakınında 730 m yükseltide kurulmuş “
Çankırı ilinin merkezi. İç Anadolu Bölgesi`nin
Çankırı ilinin merkezi. İç Anadolu Bölgesi`nin Orta Kızı
lırmak bölümünde yeralan Kızılırmak`a karışan Acıçay
ile Tatlıçay`ın birleştiği yer yakınında 730 m yükseltide
kurulmuş olan Çankırı kentinin nüfusu 45 496`dır.
TARİH
Eskiçağ`da Hitit devletinin sınırları içinde yeralan Çankı
rı kentinin çekirdeğini Gangra kalesi oluşturmuştur. Gü
nümüzdeki adı da bu kaleden gelmektedir. Zamanla
Kengiri ve Kangırı biçimlerine dönüşen adı, Çangırı ve
Çengiri olarak da söylenmiş, sonunda Çankırı`ya dö
nüşmüştür.
Hitit devletinin yıkılmasından sonra Paphlagonialıların
yönetiminde kalan Çankırı yöresi ve kenti, bir ara
PontusKrallığrnın,dahasonra da Romalıların egemenli
ğine girdi. Bizans döneminde birkaçkez Emevi akınları-
na hedef olduysa da, güçlü kalesiyle direnmeyi başardı.
Malazgirt Savaşı`ndan (1071) kısa süre sonra, Süleyman
Şah`ın emirlerinden Karategin tarafından fethedildi.
Daha sonra Danişmendoğullarının yönetiminde kalıp,
• 1101`de Haçlıların saldırısına başarıyla direndiyse de,
1135`te yeniden Bizans`a geçti; ama kısa süre sonra geri
alındı. Daha sonra Anadolu Selçuklu Devleti topraklarına
katılıp, bu devletin dağılmasından sonra Çandaroğulları
beyliğinin yönetiminde kaldı. Murat I döneminde
Osmanlı topraklarına katılıp, kısa süre sonra
Candaroğulları tarafından geri alındı. Yıldırım Bayezit
döneminde yeniden alınıp, 1402 Ankara Savaşı`ndan
sonra Timur tarafından İsfendiyaroğullarına verildiyse
de, Murat II döneminde kesin olarak Osmanlı topraklarına
katıldı.
Osmanlı yönetim örgütünde Anadolu eyaletine bağ
lı bir sancak merkezi olan, XVI. yy`ın sonlarında 22 mahalleden
oluşan kent, XVII. yy`da Celali ayaklanmalarından
zarar gördü. Evliya Çelebi`nin belirttiğine göre, o
dönemde 4 000 kadar evden oluşan kent, XVIII. yy`da
da aşağı yukarı aynı büyüklüğü korudu. XIX. yy`ın baş
larında nüfusu 12 000`i, aynı yüzyılın sonlarında 15
000`i buldu. XIX. yy`da yönetim bakımından Kastamonu
iline bağlandı.
GÜNÜMÜZDE ÇANKIRI
Cumhuriyet döneminin başlarında aynı adlı ilin merkezi
haline getirilen Çankırı`nın nüfusu 1927`de8 847`ydi.
İlk olarak 1940 sayımında 10 000`i aşan (10 235) nüfusu,
1975`te 30 000`e (28 512), 1990`da da 50 000`e
yaklaştı (45 496).
Günümüzde Tatlıçay`ın her iki kıyısına yayılmış durumda
bulunan Çankırı kentinin eski kesimlerini kalenin
eteklerindeki darsokaklı mahalleler oluşturur. Yeni
kesimleriyse daha modern görünüşlüdür. Çankırı
kentindeki sanayi etkinlikleri süt, yem, un ve keresteyle
ilgilidir.