porselen

Çoğunlukla dışı renksiz ve saydam bir sırla kaplanmış, içi camlaşmış, sert, ince yerleri yarı saydam seramik ürünü. Porselenler başlıca iki öbeğe ayrılır: Sert porselen; yumuşak porselen. Sert porselen hamurunun ana bileşenleri kaolin, feldispat ve sudur. Biçim verme çarkla, elde işleme yoluyla ya da dökümle gerçekleştirilir. Pişirme en az iki aşamada gerçekleşir; 800-1 050 °C1ık ilk pişirmeden çıkan gözenekli ürün, feldispatlı bir sırla kaplandıktan sonra, 1 250-1 400 °C`lık yeni bir pişirmeden geçirilir. Bu yolla elde edilen beyaz porselen (çelikle çizilmeyecek kadar sertleşmiştir), mineyle ya da altın içeren bir hamurun sıvanmasıyla süslenip, üçüncü bir kez pişirilebilir. Yumuşak porselenler genellikle kurşunlu olan sırları çelikle çizilebildiğinden böyle adlandırılır, kendi içlerinde ikiye ayrılır. Yapay yumuşak .

“Çoğunlukla dışı renksiz ve saydam bir sırla kaplanmış, içi camlaşmış, sert, ince yerleri yarı saydam seramik ürünü. Porselenler başlıca iki öbeğe ayrılır: Sert porselen; yumuşak “

Çoğunlukla dışı renksiz ve saydam bir sırla kaplanmış,

Çoğunlukla dışı renksiz ve saydam bir sırla kaplanmış, içi camlaşmış, sert, ince yerleri yarı saydam seramik ürünü. Porselenler başlıca iki öbeğe ayrılır: Sert porselen; yumuşak porselen. Sert porselen hamurunun ana bileşenleri kaolin, feldispat ve sudur. Biçim verme çarkla, elde işleme yoluyla ya da dökümle gerçekleştirilir. Pişirme en az iki aşamada gerçekleşir; 800-1 050 °C1ık ilk pişirmeden çıkan gözenekli ürün, feldispatlı bir sırla kaplandıktan sonra, 1 250-1 400 °C`lık yeni bir pişirmeden geçirilir. Bu yolla elde edilen beyaz porselen (çelikle çizilmeyecek kadar sertleşmiştir), mineyle ya da altın içeren bir hamurun sıvanmasıyla süslenip, üçüncü bir kez pişirilebilir. Yumuşak porselenler genellikle kurşunlu olan sırları çelikle çizilebildiğinden böyle adlandırılır, kendi içlerinde ikiye ayrılır. Yapay yumuşak porselen ya da fritli porselen, bir frit (fırında camlaştırılıp, toz haline getirilmiş kum, soda, güherçile, alçıtaşı, şap, demir tozu karışımı) ile kireçli bir kilden oluşur; doğal yumuşak porselen ya da fosfatlııporselen`de, fritin yerine doğal bir hammadde kullanılmıştır.
Tarihçe. Porselen Çin`de Tang sülalesi döneminde bulundu. Sung sülalesi döneminde son derece güzel porselenler (hamurun inceliğiyle, biçimlerin katışıksızlığıy- la, şaşılacak zariflikte sırlarıyla nitelenirler) üretildi. Başlangıçta dağınık merkezlerde el sanatları olarak gelişen porselen üretimi, Ming döneminde yapımevlerinde toplandı (Cingdıcın`daki /imparatorluk jseramik | yapımevi,vb.).Batı ülkelerindeçok beğenilen`mavi beyaz`porselenlerin, `Çin beyazı` denen porselenlerin üretildiği bu dönemi, `yeşil aile` porselenlerinin üretildiği Kangşi dönemi (1662-1722) ve `pembe aile` porselenlerinin üretildiği Yongcıng ve Çienlung dönemleri (1723-1796) izledi. Çin`de porselen üretimindeki bu gelişme, XIX. yy. başında yavaşladı ve o tarihten sonra yapımcılar, eski teknik ve motifleri büyük bir ustalıkla taklit etmekten öteye gidemediler. Çin`in ve Kore`nin etkisiyle, XVII. yy`dan başlayarak, Japonya`da da önemli miktarda seramik üretilmeye (Kutani ve Arita`daki yapımevleri) başlandı. Bazıları özgün motifleriyle Çin porselenlerinin niteliğine ulaşan bu porselenler, XVI. yy`dan başlayarak, çeşitli Hindistan şirketleri aracılığıyla Batı`da piyasaya sürüldü. Bu yüzden uzun süre hep Doğu porselenlerinin taklit edildiği Avrupa`da, XVI. yy. sonlarında Floransa`da, sert porselen ile yumuşak porselen arası parçalar üretilmeye başlandı. Kaolenin henüz bilinmediği Avrupa`da, bütün yapımcıların sert porselenin gizini çözmeye uğraşma çalışmaları sonucunda, XVII. yy. sonlarında Fransa`da yapay yumuşak porselen bulundu (Vincennes, Saint Cloud, Rouen yapımevleri). İngiltere`deyse, bir karma formül (fosfatlı porselen ya da doğal yumuşak porselen) geliştirilerek, özellikle Bow, Worcester ve Chelsea`de üretime başlandı. Avrupa`da ilk kez Çin porselenine benzeyen bir porselen yapmayı, yerel bir kaolin damarının bulunmasından sonra, Saksonyalı simyacı Friedrich Böttger başardı. Meissen yapımevinde üretilmeye başlanan (1710) bu sert porselenler (`Saksonya porseleni`), süsleme zenginliğiyle Avrupa`nın her yanına yayıldı. Özgün `Çin işleri`nden sonra, Batı tarzında manzara, kuş, çiçek süslemeleri geliştirildi. Meissen yapımevinin formülünü büyük bir titizlikle korumasına karşın, sert porselen üretimi çok geçmeden öbür kentlere (Viyana, Münih, Berlin), daha sonra da öbür ülkelere yayıldı. Hollanda`da Weesp ve Delft porselenleri ve fayansları, Fransa`da Sevres ve Limoges porselenleri, dünya ölçeğinde ün kazandı. Türkiye`de porselen üretimi. XIX. yy. ortalarında Haliç`te başlanan, Abdülhamit II röneminde Yıldız sarayının bahçesinde bir yapımevi (günümüzde Yıldız Çini ve Porselen fabrikası) kurulmasıyla gelişen porselen üreti- mi,Türkiye`deözellikle1950yıllarında önemli bir atıIım gerçekleştirmiş ve önce devletin (Sümerbank), sonra özel kesimin porselen fabrikaları kurmasıyla, üretim büyük ölçüde artmıştır.