İstvan Gyöngyösi
.
“Macar şairi (Radyancz, Ukrayna-1629-Slovakya 1704).Epik şiirleriyle Macar şiirinin kurucuları arasında sayılan İstvan (ya da İştvari) Gyöngyösi`nin başlıca yapıtı, Porabul Megeledett Phoenix “
Macar şairi (Radyancz, Ukrayna-1629-Slovakya 1704).Epik
Macar şairi (Radyancz, Ukrayna-1629-Slovakya 1704).Epik şiirleriyle Macar şiirinin kurucuları arasında sayılan İstvan (ya da İştvari) Gyöngyösi`nin başlıca yapıtı, Porabul Megeledett Phoenix Vagyis Kemeny Janos Emlekezete`dir (1695).
Sir VVilliam Rovvan Hamilton
.
“İrlandalı matematikçi (Dublin 1805-ay.y. 1865). Çok küçük yaşta, birçok dil öğrenen Sir VVilliam Rovvan Hamilton, matematikte yaşına göre büyük ölçüde ilerledi. 1822`de ilk muhtıralarını “
İrlandalı matematikçi (Dublin 1805-ay.y. 1865).
İrlandalı matematikçi (Dublin 1805-ay.y. 1865). Çok küçük yaşta, birçok dil öğrenen Sir VVilliam Rovvan Hamilton, matematikte yaşına göre büyük ölçüde ilerledi. 1822`de ilk muhtıralarını yayınladı ve Trinity College`da astronomi profesörlüğüne getirildi (1827). Işıklı dalgalar kuramını, analitik dinamiği, kuaterniyon kuramını, vektörel sistemler öğretisini kurdu; vektörterimini ortaya attı.
Dmitriy İvanoviç Mendeleyev
Rus kimyacısı (Tobolsk, Sibirya 1834- Petersburg 1907). Paris`te öğrenim görüp, VVurtz`un laboratuva- rında çalışan Dmitriy İvanoviç Mendeleyev, Petersburg Üniversitesi`nde kimya profesörlüğüne atandı. 1869`da, döneminde bilinen bütün elementlerin fiziksel ve kimyasal özelliklerini inceleyerek, elementleri atom ağırlıklarının artan sırasına göre yerleştirdiği birçok sütunlu periyodik çizelgeyi yaptı (Bk. PERİYODİK ÇİZELGE). Çizelgesinde, doyurucu bir dağılım sağlayabilmek için birkaç boş hane bırakıp, atom ağırlıklarında bazı değişiklikler yaptı ve bulundukları zaman bıraktığı boş hanelere yerleştirilecek bilinmeyen elementleri, komşu elementlerin özelliklerine dayanarak betimledi. Bu varsayımları, Lecoq`un 1875`te galyumu, Nol- son`un 1879`da skandiyumu, VVinkler`in 1885`te germanyumu bulmalarıyla doğrulandı. Ramsay`in .
“Rus kimyacısı (Tobolsk, Sibirya 1834- Petersburg 1907). Paris`te öğrenim görüp, VVurtz`un laboratuva- rında çalışan Dmitriy İvanoviç Mendeleyev, Petersburg Üniversitesi`nde kimya profesörlüğüne “
Rus kimyacısı (Tobolsk, Sibirya 1834- Petersburg
Rus kimyacısı (Tobolsk, Sibirya 1834- Petersburg 1907). Paris`te öğrenim görüp, VVurtz`un laboratuva- rında çalışan Dmitriy İvanoviç Mendeleyev, Petersburg Üniversitesi`nde kimya profesörlüğüne atandı. 1869`da, döneminde bilinen bütün elementlerin fiziksel ve kimyasal özelliklerini inceleyerek, elementleri atom ağırlıklarının artan sırasına göre yerleştirdiği birçok sütunlu periyodik çizelgeyi yaptı (Bk. PERİYODİK ÇİZELGE). Çizelgesinde, doyurucu bir dağılım sağlayabilmek için birkaç boş hane bırakıp, atom ağırlıklarında bazı değişiklikler yaptı ve bulundukları zaman bıraktığı boş hanelere yerleştirilecek bilinmeyen elementleri, komşu elementlerin özelliklerine dayanarak betimledi. Bu varsayımları, Lecoq`un 1875`te galyumu, Nol- son`un 1879`da skandiyumu, VVinkler`in 1885`te germanyumu bulmalarıyla doğrulandı. Ramsay`in 1895`te atmosferdeki ender gazları bulması, çizelgede yeni bir sütun oluşturdu. Henry Moseley, her atomun yapısını yansıtan atom sayısını (atom çekirdeği çevresinde dönen elektronların sayısı) bularak, Mendeleyev`in sınıflandırmasını kusursuzlaştırdı: Sınıflandırmada atom ağırlığının yerine atom sayısının temel alınmasıyla, Mendeleyev`in sınıflandırmasındaki düzensizlikler giderilmiş oldu.
Mervan I Bin el-Hakem
.
“Emevilerden Mervaniler sülalesinin kurucusu (Taif ya da Mekke 620`ye d.-Şam 685). Halife Osman tarafından kâtipliğe getirilip, bir süre onun adına ülkeyi yöneten Mervan I Bin el-Hakem,Cemel Savaşinda “
Emevilerden Mervaniler sülalesinin kurucusu (Taif
Emevilerden Mervaniler sülalesinin kurucusu (Taif ya da Mekke 620`ye d.-Şam 685). Halife Osman tarafından kâtipliğe getirilip, bir süre onun adına ülkeyi yöneten Mervan I Bin el-Hakem,Cemel Savaşinda yaralandı. Muaviye tarafından Medine ve Hicaz yöneticiliğine atanıp, başarılı yönetimiyle ün saldı. Yezit l`den yana çıkarak, Medine`de yerine geçen İVelit Bin.Ube`yi Hüseyin`e saldırmaya kışkırttı; Medine halkı ayaklanınca, ailesiyle birlikte kentten sürüldü. Ertesi yıl Müslim|Bin|Uk- be`yle kente döndüyse de, Yezit ölünce bir kez daha sürgün edilerek, Suriye`ye yerleşti. Muaviye ll`nin ölümünden sonra, halife seçilip, yaptığı savaşlarla Suriye, Filistin ve Mısır`ı egemenliği altına aldı.
Mervan II
.
“Son Emevi halifesi (öl. Mısır 750). Halife’Hişam tarafından Azerbaycan valiliğine atanan (733) Mervan II, Hazarlarla yaptığı savaşlarla ün saldı. Hişam`ın oğlu Velit ll`ye biat ettiyse “
Son Emevi halifesi (öl. Mısır 750). Halife’Hişam
Son Emevi halifesi (öl. Mısır 750). Halife’Hişam tarafından Azerbaycan valiliğine atanan (733) Mervan II, Hazarlarla yaptığı savaşlarla ün saldı. Hişam`ın oğlu Velit ll`ye biat ettiyse de, onun yerine geçen oğlu Yezit lll`e karşı ayaklandı.(Yezit! Ill`ün kısa süre sonra ölmesi (25 Eylül 744) üstüne halifeliğini ilan edip, Kırım ve Filistin`de patlak veren ayaklanmaları bastırdı. Ebu Müslim`in Horasan`da harekete geçip (747), Kûfe`de Ebu- labbas Abdullah`ı halife ilan ettirmesi üstüne (28 Kasım 749), Horasan`da Büyük Zap suyu kıyılarında yenildi (Ocak 750) ve Mısır`a kaçtı. Peşine düşen yeni Abbasi halifesinin birliklerinden kurtulmak için sığındığı bir kilisede yakalanarak öldürülmesiyle, Emeviler dönemi sona erdi
İvan Meştroviç
.
“Hırvat heykelcisi (Vipolye, Hırvatistan 1883-South Bend, ABD 1962). Bir köylü ailesinin çocuğu olan İvan Meştroviç (ya da Mestrovic), Viyana Akademisinde öğrenim görüp (1902-1904), Ayrılıkçı “
Hırvat heykelcisi (Vipolye, Hırvatistan 1883-South
Hırvat heykelcisi (Vipolye, Hırvatistan 1883-South Bend, ABD 1962). Bir köylü ailesinin çocuğu olan İvan Meştroviç (ya da Mestrovic), Viyana Akademisinde öğrenim görüp (1902-1904), Ayrılıkçı grup sanatçılarıyla birlikte Viyana`da sergilere katıldı (1902). Paris`e gidip, bir süre Rodin`in yanında çalıştıktan (1907-1909) sonra, İngiltere`de ve Fransa`da sergiler açtı. Birinci Dünya Savaşindan sonra Zagreb Güzel Sanatlar Akademisi yöneticiliğine getirilip, Belgrad yakınlarında Meçhul Asker Anıtinı gerçekleştirdi (1935-1938). İkinci Dünya Savaşindan sonra ABD`ye yerleşip, 1946- 1955 arasında Syracusa Üniversitesi`nde, 1955-1962 arasındajda Nötre Dame Üniversitesi`nde ders verdi. Tunç, mermer ve ağaç yapıtlarında, hem kübizmin, hem de Asur ve Babil heykellerinin etkisinde kalarak, romantik anlatımcı bir üslup geliştirdi
Ludvvig Mies van der Rohe
Alman mimarı (Aachen 1886-Chicago 1969). 15 yaşındayken okulu bırakıp, bir duvarcı ustası olan babasının yanında çalışmaya başlayan Mies van der Rohe, modern mimarlığın kurucularından Le Corbusier, Walter Gropius, vb. mima/largibi, Peter Behrens`in Berlin`deki bürosunda çalıştı (1908-1911). Savaştan sonra "No- wembergruppe"ye katılarak akılcı düşüncelerini, grubun etkinlikleri çerçevesinde sergilediği projelerde ve G dergisi için yazdığı yazılarda geliştirdi. 1927`de Stutt- gart`ta düzenlediği VVeissenhof konut sergisini (Gropius ve Le Corbusier de katıldılar), uluslararası üslubun ilk şehircilik uygulamasına dönüştürdü. İç ile dış arasındaki geçiş sorunuyla kesintisiz mekân ilkesini, taşıyıcı öğelerden bağımsız bir hacim düzeniyle serbest plan düşüncesini Uluslararası Barcelona Sergisi (1929) için yaptığı Almanya .
“Alman mimarı (Aachen 1886-Chicago 1969). 15 yaşındayken okulu bırakıp, bir duvarcı ustası olan babasının yanında çalışmaya başlayan Mies van der Rohe, modern mimarlığın kurucularından “
Alman mimarı (Aachen 1886-Chicago 1969). 15 yaşındayken
Alman mimarı (Aachen 1886-Chicago 1969). 15 yaşındayken okulu bırakıp, bir duvarcı ustası olan babasının yanında çalışmaya başlayan Mies van der Rohe, modern mimarlığın kurucularından Le Corbusier, Walter Gropius, vb. mima/largibi, Peter Behrens`in Berlin`deki bürosunda çalıştı (1908-1911). Savaştan sonra "No- wembergruppe"ye katılarak akılcı düşüncelerini, grubun etkinlikleri çerçevesinde sergilediği projelerde ve G dergisi için yazdığı yazılarda geliştirdi. 1927`de Stutt- gart`ta düzenlediği VVeissenhof konut sergisini (Gropius ve Le Corbusier de katıldılar), uluslararası üslubun ilk şehircilik uygulamasına dönüştürdü. İç ile dış arasındaki geçiş sorunuyla kesintisiz mekân ilkesini, taşıyıcı öğelerden bağımsız bir hacim düzeniyle serbest plan düşüncesini Uluslararası Barcelona Sergisi (1929) için yaptığı Almanya Pavyonu`nda sergileyip, Brno`da Tu- gendhat villasında (1930) kusursuz biçimde uyguladı. 1930-1933 arasında Bauhaus`u yönetip, Gropius ve Le Corbusier`yle birlikte "Uluslararası Üslup" adı verilen mimarlık üslubunu geliştirdi. 1937`de ABD`ye göçüp, İllinois Teknoloji Enstitüsü Mimarlık bölümü yöneticiliğine atandı. Metal iskeletleri, cam cepheleri ve yalın biçimleriyle, çağdaş mimarlığın en anlamlı ve etkili yapılarından birkaçını gerçekleştirdi: Fiouston Çağdaş Sanat müzesi (1942); Plano`da Fransvvorth Evi (1945); Chicago`da Promontory Appartments (1949); Nevv York`ta Seagram Building (1954); Belin`de Neue Natio- nalgalerie (1962); vb. Mobilyacılık alanında da yapıtlar verip, Breuer`inkine paralel çalışmalarında paslanmaz çelik, deri, bazen de ahşabııbirarada kullandı (konsol iskemle, 1926; Barcelona pufu, 1929; vb.).
Anastas İvanoviç Mikoyan
.
“Ermeni asıllı Sovyet siyasetçisi (Sanain, Ermenistan 1895-Moskova 1978). Tiflis Ermeni seminerinde öğrenim görüp, 1915`te Komünist Parti`ye üye olan Anastas İvanoviç Mikoyan, partinin yerel “
Ermeni asıllı Sovyet siyasetçisi (Sanain, Ermenistan
Ermeni asıllı Sovyet siyasetçisi (Sanain, Ermenistan 1895-Moskova 1978). Tiflis Ermeni seminerinde öğrenim görüp, 1915`te Komünist Parti`ye üye olan Anastas İvanoviç Mikoyan, partinin yerel örgütlerinde çeşitli görevlerde bulundu. 1923`ten başlayarak Komünist Parti Merkez Komitesi üyeliği, 1926`dan sonra birçok kez halk komiserliği (bakan), Siyasal Büro üyeliği, Bakanlar Kurulu Birinci Başkan yardımcılığı (1955-1964) yaptı. 1964-65 arasında Yüksek Sovyet Prezidyumu başkanlığında bulunup, yumuşama siyasetini ve Stalin karşıtı siyasal uygulamaları başlatanlararasında yeraldı. 1965`te emekliye ayrıldı.
Abdülmelik Bin Mervan
.
“Emevi halifesi (Medine 646-Şam 705). Babası halife Mervan`dan sonra halife olan Abdülmelik Bin Mervan (Nisan 685). Mekke`de halife ilan edilen Abdullah Bin Zübeyr`le ve çeşitli ayaklanmacılarla “
Emevi halifesi (Medine 646-Şam 705). Babası halife
Emevi halifesi (Medine 646-Şam 705). Babası halife Mervan`dan sonra halife olan Abdülmelik Bin Mervan (Nisan 685). Mekke`de halife ilan edilen Abdullah Bin Zübeyr`le ve çeşitli ayaklanmacılarla (Muhtar üs-Sakafi, Amr Bin Said) uğraşarak, bütün rakiplerini ortadan kaldırdı. Irak`ı Emevi egemenliğine sokup, kendini İslâm`ın tek halifesi olarak kabul ettirdi. Saltanatının ilk yıllarında iç işlerini düzene koymak için Bizans`la yaptığı barışı, iç sorunları çözümleyince bozarak, Anadolu`ya, Kuzey Afrika`ya akınlar düzenletti. Maliye ve yönetimde reformlar yapıp, altın ve gümüş para bastırdı. Arapça`yı resmî dil olarak kabul etti.
Yuda Abravanel
Yahudi asıllı Portekizli hekim, şair ve filozof (Lizbon 1460-ay.y. 1523). Devlet adamı ve Kutsal Kitap yorumcusu İzak Abravanel`in (Lizbon 1437-Venedik 1508) oğlu olan Yuda Abravanel (ya da Abrabanel), Yahudilere uygulanan baskılar karşısında 1483`te İspanya`ya, Yahudilerin İspanya`dan çıkarılmaları üstüne de 1492`de Napoli`ye kaçtı. Napoli`de, Rönesans yeni eflatunculuğunun en başarılı örneklerinden olan Dialoghi d`Amore`y (Sevgi Söyleşileri) yazdı. 1502`de yazdığı, ancak ölümünden sonra 1535`te yayınlanabilen, sonra da Latince`ye, Fransızca`ya, İspanyolca`ya, İbranice`ye İngilizce`ye ve Almanca`ya çevrilen bu yapıtın temel amacı, sevginin evrendeki en büyük yaratıcı güç, Tanrı sevgisinin de insan ruhunun en önde gelen amacı olduğunu kanıtlamaktır. ’Abravanel`in birçok şiiri de vardiyama bu şiirler günümüzde `söyleşiler`i .
“Yahudi asıllı Portekizli hekim, şair ve filozof (Lizbon 1460-ay.y. 1523). Devlet adamı ve Kutsal Kitap yorumcusu İzak Abravanel`in (Lizbon 1437-Venedik 1508) oğlu olan Yuda Abravanel (ya da Abrabanel), “
Yahudi asıllı Portekizli hekim, şair ve filozof
Yahudi asıllı Portekizli hekim, şair ve filozof (Lizbon 1460-ay.y. 1523). Devlet adamı ve Kutsal Kitap yorumcusu İzak Abravanel`in (Lizbon 1437-Venedik 1508) oğlu olan Yuda Abravanel (ya da Abrabanel), Yahudilere uygulanan baskılar karşısında 1483`te İspanya`ya, Yahudilerin İspanya`dan çıkarılmaları üstüne de 1492`de Napoli`ye kaçtı. Napoli`de, Rönesans yeni eflatunculuğunun en başarılı örneklerinden olan Dialoghi d`Amore`y (Sevgi Söyleşileri) yazdı. 1502`de yazdığı, ancak ölümünden sonra 1535`te yayınlanabilen, sonra da Latince`ye, Fransızca`ya, İspanyolca`ya, İbranice`ye İngilizce`ye ve Almanca`ya çevrilen bu yapıtın temel amacı, sevginin evrendeki en büyük yaratıcı güç, Tanrı sevgisinin de insan ruhunun en önde gelen amacı olduğunu kanıtlamaktır. ’Abravanel`in birçok şiiri de vardiyama bu şiirler günümüzde `söyleşiler`i kadar ilgi uyandırmamaktadır.
