Samsun il

Karadeniz Bölgesinin Orta Karadeniz Bölümü`nde il. Yüzölçümü 9 579 km2, nüfusu 1990 sayımında 1 158 400, merkezi Samsun kenti olan Samsun ili, 15 ilçeye bölünmüştür: Merkez, Alaçam, Asarcık, Ayvacık, Bafra, Çarşamba, Havza, Kavak, Ladik, Ondokuzmayıs, Salıpazarı, Tekkeköy, Terme, Vezirköprü, Yakakent. Kuzeyde Karadeniz kıyıları, doğuda Ordu, güneyde Tokat ve Amasya, güneybatıda Çorum, batıda Sinop illeriyle sınırlı olan Samsun ili toprakları, Kuzey Anadolu kıyı dağlarının orta kesimlerini içerir. Doğu Karadeniz ve Batı Karadeniz bölümlerindeki dağlara oranla çok daha alçak olan, `Canik dağları` adı verilen bu dağlar, yükseltileri genellikle 1 000-1 500 m`yi geçmeyen basık, yuvarlak, dar sırtlar biçimindedir; bu özelliklerinin sonucu olarak, Karadeniz kıyısı ile iç kesimler arasındaki ulaşımda güçlüğe .

“Karadeniz Bölgesinin Orta Karadeniz Bölümü`nde il. Yüzölçümü 9 579 km2, nüfusu 1990 sayımında 1 158 400, merkezi Samsun kenti olan Samsun ili, 15 ilçeye bölünmüştür: Merkez, Alaçam, “

Karadeniz Bölgesinin Orta Karadeniz Bölümü`nde

Karadeniz Bölgesinin Orta Karadeniz Bölümü`nde il. Yüzölçümü 9 579 km2, nüfusu 1990 sayımında 1 158 400, merkezi Samsun kenti olan Samsun ili, 15 ilçeye bölünmüştür: Merkez, Alaçam, Asarcık, Ayvacık, Bafra, Çarşamba, Havza, Kavak, Ladik, Ondokuzmayıs, Salıpazarı, Tekkeköy, Terme, Vezirköprü, Yakakent. Kuzeyde Karadeniz kıyıları, doğuda Ordu, güneyde Tokat ve Amasya, güneybatıda Çorum, batıda Sinop illeriyle sınırlı olan Samsun ili toprakları, Kuzey Anadolu kıyı dağlarının orta kesimlerini içerir. Doğu Karadeniz ve Batı Karadeniz bölümlerindeki dağlara oranla çok daha alçak olan, `Canik dağları` adı verilen bu dağlar, yükseltileri genellikle 1 000-1 500 m`yi geçmeyen basık, yuvarlak, dar sırtlar biçimindedir; bu özelliklerinin sonucu olarak, Karadeniz kıyısı ile iç kesimler arasındaki ulaşımda güçlüğe yol açmazlar. İlin yüzey şekillerinin en dikkat çekicisi, Karadeniz`e doğru üçgen biçiminde uzanan Kızılırmak ve Yeşilırmak deltalarıdır. İlin kıyı kesimleri yağışlı, kışları ılık geçen bir iklimin etkisindedir. İl merkezindeki meteoroloji istasyonunun uzun süreli verilerine göre, en soğuk ay ortalaması 6,9 °C, en sıcak ay ortalaması 23,2 °C, günümüze kadar kaydedilen en düşük sıcaklık -9,8 °C (9.2.1929), en yüksek sıcaklıksa 39 °C`tır (15.8.1938). Yıllık yağış tutarları, kıyı kesiminde batıdan doğuya doğru ilerlendikçe artar: Alaçam`da 653 mm, Bafra`da 726 mm, Samsun`da 735 mm, Çarşamba`da 937 mm, Terme`de 975 mm. Samsun ili, Türkiye`nin orman örtüsü bakımından zengin sayılabilecek illerindendir. İlin iç kesimlerinde ve ovalık yerlerde orman örtüsü aşağı yukarı bütünüyle yok edilmiş olmakla birlikte, eğimli yerler 1 200 m yükseltiye kadar meşe, gürgen, kayın, kestane, dişbudak gibi yayvan yapraklı ağaçlardan, 1 200 m`den yukarılarda da iğneyapraklı ağaçlardan oluşan ormanlarla örtü­ lüdür. Samsun ilinin suları, sık bir akarsu ağıyla Karadeniz`e boşalır: Sular ya doğrudan doğruya Karadeniz`e inerler ya da ilin iki büyük ırmağı Kızılırmak ve Yeşilırmak`a karışarak onlar aracılığıyla Karadeniz`e ulaşırlar. Doğudan batıya doğru başlıca akarsular arasında Terme suyu, Yeşilırmak, Aptal suyu, Mert ırmağı, Kürtün suyu ve Kı­ zılırmak sayılabilir. Başlıca göller, ilin iç kesimindeki, Tersakan çayının çıktığı Ladik gölü ile kıyı kesimlerinde, Yeşilırmak ve Kı­ zılırmak deltasında yeralan delta gölleridir. Yeşilırmak deltasındaki göllerin başlıcaları, Akgöl, Dumanlıgöl ve Semenlik gölü, Kızılırmak deltasındaki başlıca göllerse Karaboğaz gölü, Liman gölü, Balık gölü ve Uzungöl`dür. EKONOMİ Samsun ilinin ekonomisi, büyük ölçüde tarıma dayanır. Tahıl türleri arasında en çok mısır yetiştirilir (en çok mısır yetiştirilen ilçeler Çarşamba ve Terme`dir). Mısırdan sonra, ikinci sırada buğday yeralır; baklagillerden fasulye de önemli yertutar. Sanayi bitkileri arasında tütün ve şekerpancarı önemlidir (tütün en çok Bafra`da, şekerpancarı en çok Havza [ilin toplam şekerpancarı üretiminin yarıya yakını] ve Vezirköprü ilçelerinde yetiştirilir). Ayçiçeği üretimi de gelişmektedir. Ayrıca, Vezirköprü ilçesinde az miktarda kenevir ekilir. Meyve ağaç­ ları arasında, sayı bakımından fındık ağaçları (ildeki fındık ağaçlarının yarıdan çoğu Terme ilçesindedir) birinci sırada yeralır. Elma ve şeftali üretimi de önemlidir. Samsun ilinde hayvancılık da gelişmiştir. Gelemen Tarım İşletmesi`nde hayvan soyunun geliştirilmesi için çalışmalar sürdürülmektedir. Kıyı kesimlerinde balıkçı­ lık yapılan ilde, Kızılırmak ve Yeşilırmak ağızlarında avlanan balıklardan havyar elde edilir. Samsun ilinin yeraltı gelir kaynakları arasında, Amasya ili sınırlarına yakın kesimdeki linyit yatakları ile Havza ve Ladik ilçelerindeki sıcak su kaynakları sayılabilir. Başlıca sanayi kuruluşları, il merkezindeki azot ve sülfürik asit fabrikaları ile Murgul ve Küre`den getirilen bakır ve pirit filizlerini işleyen Karadeniz Bakır Işletmeleri`dir. Samsun kentinde ayrıca Tekel sigara fabrikası, yem fabrikası, vb. kuruluşlar, Bafra ve Vezirköprü`de de kereste fabrikaları vardır. ULAŞIM Samsun ilinde ulaşım kara, hava, deniz ve demiryollarıyla sağlanır. İl merkezi batıda Sinop`a, doğuda Ordu`ya, güneyde Çorum ve Amasya`ya düzgün karakollarıyla bağlanır. Samsun`u yurdun iç kesimlerine bağlayan Samsun-Sivas demiryolu, cumhuriyet döneminde yapılmış, Samsun limanı da modern görünüşünü 1960 yıllarının başında almıştır. Ayrıca il merkezi, uçak seferleriyle Ankara ve İstanbul`a bağlanmıştır.