Paraguay

Güney Amerika`nın orta kesiminde devlet. Arjantin, Bolivya ve Brezilya`yla sınırlı olan Paraguay`ın adı, Guarani dilinde `büyük ırmağı bulunan yer` anlamına gelir; gerçekten de sınırlarının büyük bölümünü ırmaklar oluşturur. İspanya`dan bağımsızlığını 1811`de elde etmiş olan ülke, o tarihten sonra sık sık savaşlar ve darbelerle sarsılmıştır.
YÜZEYŞEKİLLERİ, İKLİM, BİTKİ ÖRTÜSÜ VE HAYVAN TOPLULUĞU Paraguay ırmağının iki bölgeye ayırdığı Paraguay`da, Doğu bölgesinin büyük bölümünü, sık ormanlarla kaplı Parana yaylası kaplar. Büyük bölümünün yükseltisi 300 m`nin altında olan, Paraguay ırmağının batısında kalan, ovalarla kaplı Batı bölgesi (`Chaco` diye adlandırılır), mevsimliktaşkınlarve dönem dönem görülen kuraklıklar nedeniyle, tarıma pek elverişli değildir. Büyük bölümü astropikal .

“Güney Amerika`nın orta kesiminde devlet. Arjantin, Bolivya ve Brezilya`yla sınırlı olan Paraguay`ın adı, Guarani dilinde `büyük ırmağı bulunan yer` anlamına gelir; gerçekten de sınırlarının “

Güney Amerika`nın orta kesiminde devlet. Arjantin,

Güney Amerika`nın orta kesiminde devlet. Arjantin, Bolivya ve Brezilya`yla sınırlı olan Paraguay`ın adı, Guarani dilinde `büyük ırmağı bulunan yer` anlamına gelir; gerçekten de sınırlarının büyük bölümünü ırmaklar oluşturur. İspanya`dan bağımsızlığını 1811`de elde etmiş olan ülke, o tarihten sonra sık sık savaşlar ve darbelerle sarsılmıştır.
YÜZEYŞEKİLLERİ, İKLİM, BİTKİ ÖRTÜSÜ VE HAYVAN TOPLULUĞU Paraguay ırmağının iki bölgeye ayırdığı Paraguay`da, Doğu bölgesinin büyük bölümünü, sık ormanlarla kaplı Parana yaylası kaplar. Büyük bölümünün yükseltisi 300 m`nin altında olan, Paraguay ırmağının batısında kalan, ovalarla kaplı Batı bölgesi (`Chaco` diye adlandırılır), mevsimliktaşkınlarve dönem dönem görülen kuraklıklar nedeniyle, tarıma pek elverişli değildir. Büyük bölümü astropikal iklim etkisindeki ülkede, Amazon havzasından gelen sıcak ve nemli rüzgârlar ile Arjantin`deki pampalardan gelen serin ve kuru rüzgârlar da iklimi etkiler. Chaco`da yıllık ortalama yağış 813 mm dolayında olmakla birlikte, buharlaşma oranının yüksekliği mevsimlik kuraklıklara yol açar. Doğu bölgesinde yağışlar artarve Asuncion`da 1 321 mm`yi, Brezilya sınırında da 2 007 mm`yi bulur. Yağışların çoğu kış aylarında düşer. Yıllık sıcaklık ortalaması 23 °C dolayındadır. Parana ve Paraguay ırmaklarının akaçladığı Doğu bölgesinde, bitki örtüsü sert ağaçlı ormanlardan ve çayırlardan oluşur. Chaco`daysa, kuraklığa dayanıklı otlar, kaktüsler ve dikenli çalılar ağır basar. Yaban hayvanları, jaguar ve pumadan,pekariye ve geyiğe kadar geniş bir yelpaze oluşturur; ayrıca ülkede çok sayıda tropikal kuş türü yaşar. TOPLUM YAPISI Paraguay halkının büyük bölümünü (%95) melezler (Kızılderili ve İspanyol karışımı mestizolar) oluşturur. Ülkede ayrıca, küçük Avrupalı azınlıklar yaşar. Resmî dilin İspanyolca olmasına karşın, nüfusun büyük bölümü Guarani dili konuşur. Resmî verilere göre halkın % 96`sının katolik olduğu ülkede, nüfus eşit olmayan bir biçimde dağılmıştır: %90`ından çoğu Doğu bölgesinde, özellikle de % 15`i başkent Asuncion`da yaşar. Devlet tarafından verilen eğitimin ücretsiz olduğu Paraguay`da sağlık hizmetleri kırsal kesimde yetersizdir. EKONOMİ Tarihi boyunca tarım, ormancılık ve balıkçılığın (ırmak ve göllerde) başlıca gelir kaynaklarını oluşturduğu ülkede, toprakların %27`sinin tarıma elverişli olmasına karşın, yalnızca %5`i ekilir; üstelik tarıma elverişli toprakların %80`i, toprak sahiplerinin %3`ünün mülkiyetindedir. Başlıca besin ürünleri arasında manyok, mısır, şekerkamışı, tütün ve pirinç sayılabilir. Chaco`daysa başlıca gelir kaynağını hayvancılık oluşturur. Ayrıca, ormancılık (turunçgiller, palmiye çekirdeği, mate ya da Paraguay çayı, kereste) önemli bir gelir kaynağıdır. Başlıca dışsatım ürünleri arasında et, kereste pamuk, bitkisel yağlar ve soya fasulyesi sayılabilir. Yeraltı gelir kaynakları bakımından çok yoksul olan ülkede, bu eksiklik hidroelektrik enerji kaynaklarının zenginliğiyle (Paraguay 1989`da 2,7 milyar kW saat elektrik üretmiş ve önemli bir bölümü komşu ülkelere satılmıştır) bir ölçüde karşılanmaktadır. Dünyanın en büyük hidroelektrik tesisi olan Parana ırmağı üstündeki dev İtiaipu barajının 1970 yıllarının sonlarında ve 1980 yıllarının başlarında yapılması sonucunda Paraguay, Latin Amerika`da büyüme oranı en yüksek ülke haline gelmiş, ama çalışmaların tamamlanmasından sonra, kalkınma hızında ve ülkeye yapılan yabancı yatırımlarda büyük bir yavaşlama olmuş, Parana ırmağı üstündeki ikinci bir dev hidroelektrik tesis olan ve 1990 yıllarının sonuna doğru hizmete girmesi beklenen Yacyreta barajının yapımına girişilmesi de, durumda önemli bir değişiklik yapmamıştır: 1970 yıllarında yapılan fabrikalar, günümüzde çok düşük kapasiteyle çalışmaktadırlar ve işsizlik oranı yüksektir. DEVLET YAPISI Bir cumhuriyet olan Paraguay`da, 1967 Anayasası`na göre cumhurbaşkanı ve iki meclisli parlamentonun (Millet Meclisi ve Senato) üyeleri, 5 yıl için genel oy sistemiyle seçilirler. Parlamento seçimlerinde en çok oyu alan parti, her iki mecliste de üçte iki oranında temsil edilir. 1954`te iktidara gelen general Alfredo Stroess- ner, 1988`de 8. kez cumhurbaşkanı seçilmiş, ama Şubat 1989`da silahlı kuwetlerin ikinci adamı general An- dres Rodriguez`in darbesiyle devrilmiş, Rodriquez`in emekliye ayrılmasından sonra, 1993`te Juan Carlos Wasmosy, 40 yıllık bir süreden sonraki ilk sivil devlet başkanı olarak göreve başlamıştır. TARİH Guarani Kızılderililerinden önemli bir direniş görmeden 1537`den başlayarak Paraguay`a yerleşen İspanyolların bir bölümünün, Guaranilerle karışarak hem İsİspanyolca, hem de Guarani dili konuşan melez nüfusu oluşturdukları ülkede, 1811`de bağımsızlığa kavuşulmasından sonra devlet başkanlığını üstlenen Jose Gas- par Rodriguez de Francia`yı (1814-40 arasında görev yaptı), bir dizi başka diktatör izledi. Bunlardan Francisco Solano Lopez (1862-70 arasında görev yaptı) döneminde Brezilya, Arjantin ve Uruguay`ın sürekli kışkırtılması sonucunda, bu üç ülkenin ittifak yaparak başlattıkları savaş (1865-1874), Paraguay`ın 1876`ya kadar Brezilya birliklerinin işgalinde kalmasına yol açtı ve erkek nüfusun büyük bölümü yitirildi. Bolivya`yla Chaco`nun egemenliği konusunda patlak veren ChacoSavaşı`nda(1932-35)tartışma konusu bölgenin büyük bölümünü elde eden, ama bir kez daha büyük zarar gören ülkede, bir dizi darbe ve ayaklanmayla yansıyan savaş sonrası huzursuzlukları, 1954`te general Alfredo Stroessner`in iktidarı ele geçirmesiyle sona erdi. Stroessner`in sert yönetimi altında Paraguay, genel olarak zenginleşirken, baskı yönetimine içten ve dıştan tepkiler 1980 yıllarında artarak, Şubat 1989`da Stroessner`in devrilmesiyle sonuçlandı. General An- dres Rodriguez`in yönetimindeki darbeyi, Stroessner rejiminin siyasal kolu Colorado partisinin militan ve gelenekçi kanatları arasındaki iktidar çekişmelerinin izlediği ülkede, kendini geçici cumhurbaşkanı ilan eden Rodriguez, demokratik rejime geçme sözü verip, basın üstündeki sansürü kaldırmak ve yasaklanmış siyasal örgütleri yasallaştırmak için harekete geçerek, toplantı özgürlüğünü güvence altına aldı; siyasal tutukluları serbest bıraktırdı; geri dönen siyasal göçmenleri iyi karşıladı ve bir ekonomiyi özelleştirme programı başlattı. Mayıs 1989`da 5 yıl için cumhurbaşkanlığına seçilip, 1993`te emekliye ayrılmasını izleyen seçimlerden sonra, Ağustos 1993`te bir inşaat şirketinin sahibi olan Juan Carlos Wasmosy, 40 yıllık bir aradan sonra, ülkenin ilk sivil devlet başkanı olarak göreve başladı.