Malatya (il)

Doğu Anadolu Bölgesi`nin Yukarı Fırat bölümünde il. Yüzölçümü 12 313 km2, nüfusu 1990 sayımına göre 702 055, merkezi A4a/afyalkenti;olan Malatya ili 14 ilçeye ayrılmıştır: Merkez, Akçadağ, Arapkir, Arguvan, Battalgazi, Darende, Doğanşehir, Doğanyol, Hekimhan, Kale, Kuluncak, Pötürge, Yazıhan, Yeşilyurt. Doğuda Elazığ, güneydoğuda Diyarbakır, güneyde Adıyaman, batıda Kahramanmaraş, kuzeybatı ve kuzeyde Sivas, kuzeydoğuda Erzincan illeriyle sınırlı olan Malatya ilinin güney kesiminde, `Güneydoğu Toroslar`ın uzantıları (Malatya ili sınırları içinde kalan parçalarına, `Malatya dağları` adı verilir) yükselir. Malatya kentinin güneyindeki Beydağı`nda, yükselti 2 545 m`yi bulur. İlin orta kesimini kaplayan, kabaca üçgen biçiminde olan Malatya ovası, batı-doğu doğrultusunda akan Tohma suyu tarafından ikiye bölünür. .

“Doğu Anadolu Bölgesi`nin Yukarı Fırat bölümünde il. Yüzölçümü 12 313 km2, nüfusu 1990 sayımına göre 702 055, merkezi A4a/afyalkenti;olan Malatya ili 14 ilçeye ayrılmıştır: Merkez, “

Doğu Anadolu Bölgesi`nin Yukarı Fırat bölümünde

Doğu Anadolu Bölgesi`nin Yukarı Fırat bölümünde il. Yüzölçümü 12 313 km2, nüfusu 1990 sayımına göre 702 055, merkezi A4a/afyalkenti;olan Malatya ili 14 ilçeye ayrılmıştır: Merkez, Akçadağ, Arapkir, Arguvan, Battalgazi, Darende, Doğanşehir, Doğanyol, Hekimhan, Kale, Kuluncak, Pötürge, Yazıhan, Yeşilyurt. Doğuda Elazığ, güneydoğuda Diyarbakır, güneyde Adıyaman, batıda Kahramanmaraş, kuzeybatı ve kuzeyde Sivas, kuzeydoğuda Erzincan illeriyle sınırlı olan Malatya ilinin güney kesiminde, `Güneydoğu Toroslar`ın uzantıları (Malatya ili sınırları içinde kalan parçalarına, `Malatya dağları` adı verilir) yükselir. Malatya kentinin güneyindeki Beydağı`nda, yükselti 2 545 m`yi bulur. İlin orta kesimini kaplayan, kabaca üçgen biçiminde olan Malatya ovası, batı-doğu doğrultusunda akan Tohma suyu tarafından ikiye bölünür. Tohma suyunun kuzeyinde kalan kesime `Yazhan düzü` adı verilir. Kuzey kesimlerinde yeniden engebeli alanların yeraldığı ilin kuzeybatı kesiminde, yükseltisi 1 500 -1 800 m arasında değişen, Fırat`a yönelen akarsuların vadileriyle yarılmış bir yayla uzanır. Malatya, kışları soğuk, yazları sıcak kara iklimi etkisindedir. İl merkezindeki meteoroloji istasyonunun uzun süreli gözlemlerine göre, en soğuk ay ortalaması -0,9 °C, en sıcak ay ortalaması 27,5 °C, günümüze kadar kaydedilen en düşük sıcaklık -25,1 °C (13.1.1929), en yüksek sıcaklık 41,8 °C`dır (21.7.1937). Yıllık yağış miktarı azdır. İl merkezinde 383 mm`den kuzeye doğru artar (Arapkir`de 840 mm). İl merkezinde ortalama olarak yılda 17 gün kar yağar ve yağan kar, 33 gün yerde kalır. İlin dağlık ve yayla görünüşlü kesimlerinde, yer yer çalılaşmış meşelerden oluşan bir orman örtüsü lekeler halinde uzanır. Orman örtüsünün en çok yer tuttuğu alan, Hekimhan ilçesidir. Ovalık kesimlerdeyse, doğal bitki örtüsü, bozkır (step) görünüşündedir. İlin başlıca akarsuyu, doğuda Elazığ iliyle sınırı çizen Fırat ırmağıdır. Öbür büyük akarsular (Tohma suyu, Arapkir çayı, Hekimhan`dan geçen Davulgan suyu, vb) da Fırat`a karışırlar.
EKONOMİ Malatya ilinde tarım, çeşitliliğiyle dikkati çeker. Tarıma ayrılan alanlarda tahıl ekiminin ağırlık kazanmasına kar­ şın, sanayi bitkilerine, sebze ve meyve yetiştiriciliğine ayrılan alanlar da önemlidir. Tahıl türleri arasında en çok buğday ekilir. Doğu Anadolu|Bölgesi|içinde, sanayi bitkileri tarımının en çok gelişmiş olduğu il, Malatya`dır. Birinci sırayı şekerpancarı alır; onu sırasıyla tütün ve pamuk (çok az) izler. Malatya ili sınırları içinde, bağcılık ve meyvecilik de geliş­ miştir: Bütün Doğu AnadoluBölgesi`ndekibağların yarı­ sına yakını, Malatya Hindedir. Çeşitli meyveler arasında özellikle kayısı (4 milyonu aşkın ağaç), ilin ticaretinde önemli yer tutar. Hayvancılıkta koyun yetiştiriciliği ağır basar; onu kıl keçi sayısı çok geriden izler. Malatya`da hayvancılığın gelişmesinde, Sultansuyu harası olumlu rol oynamıştır. 1929 yılında kurulan bu haranın (günü­ müzde jtarım işletmesi) atçılık, sığırcılık, koyunculuk ve tavukçuluk şubeleri vardır. İl sınırları içindeki başlıca yeraltı gelir kaynağı, Hekimhan ilçesi sınırları içindeki Hasançelebi`de bulunan demir yataklarıdır. Sanayi etkinlikleri-daha cumhuriyetin ilk döneminde Malatya`ya girmiş (Malatya Tütün ve Sigara Fabrikası; Malatya Bez Fabrikası; vb.), sonraki dönemlerde de sanayileşme sürmüştür (Malatya Şeker Fabrikası ve çeşitli sanayi kolları). ULAŞIM Malatya, İç Anadolu ve Akdeniz bölgelerinden gelip, • Güneydoğu Anadolu`ya yönelen karayolları ve demiryolları üstünde yeralır. İl merkezine 1931`de ulaşan Fevzipaşa-Malatya demiryolu ile 1937`de ulaşan Sivas (Çetinkaya)-Malatya demiryolu, birleşerek bir yandan Elazığ üstünden Muş ve Tatvan`a ulaşır ve Van gölü kıyı­ sına varır, bir yandan da, Diyarbakır üstünden Kurtalan`a ulaşır. Çevresine düzgün karayollarıyla da bağlanmış olan ilin merkezi ile Ankara arasında, düzenli uçak seferleri de yapılmaktadır.