Konya (il)

Büyük kesimi İç Anadolu Bölgesi`nde yeralan, ama gü­ neyde kalan bazı kesimleri (Ahırlı, Beyşehir, Bozkır, Derebucak, Güneysınır, Hadım, Seydişehir, Taşkent il­ çeleri) Akdeniz Bölgesi`ne taşan il. Yüzölçümü 38 257 km2 (Türkiye`nin en geniş alanlı ilidir), nüfusu 1990 sayı­ mında 1 750 303, merkezi Konya kenti olan Konya, ili 31 ilçeye ayrılmıştır: Ahırlı, Akören, Akşehir, Altınekin, Beyşehir, Bozkır, Cihanbeyli, Çeltik, Çumra, Derbent, Derebucak, Doğanhisar, Emirgazi, Ereğli, Güneysınır, Hadım, Halkapınar, Hüyük, Ilgın, Kadınhanı, Karapı­ nar, Karatay, Kulu, Meram, Sarayönü, Selçuklu, Seydişehir, Taşkent, Tuzlukçu, Yalıhüyük, Yunak. Kuzeyde Ankara, doğuda Aksaray ve Niğde, gü­ neyde Karaman ve Antalya, batıda İsparta ve Afyon, kuzeybatıda Eskişehir illeriyle kuşatılan Konya ilinin bü­ yük kesimi, .

“Büyük kesimi İç Anadolu Bölgesi`nde yeralan, ama gü­ neyde kalan bazı kesimleri (Ahırlı, Beyşehir, Bozkır, Derebucak, Güneysınır, Hadım, Seydişehir, Taşkent il­ çeleri) Akdeniz Bölgesi`ne “

Büyük kesimi İç Anadolu Bölgesi`nde yeralan, ama

Büyük kesimi İç Anadolu Bölgesi`nde yeralan, ama gü­ neyde kalan bazı kesimleri (Ahırlı, Beyşehir, Bozkır, Derebucak, Güneysınır, Hadım, Seydişehir, Taşkent il­ çeleri) Akdeniz Bölgesi`ne taşan il. Yüzölçümü 38 257 km2 (Türkiye`nin en geniş alanlı ilidir), nüfusu 1990 sayı­ mında 1 750 303, merkezi Konya kenti olan Konya, ili 31 ilçeye ayrılmıştır: Ahırlı, Akören, Akşehir, Altınekin, Beyşehir, Bozkır, Cihanbeyli, Çeltik, Çumra, Derbent, Derebucak, Doğanhisar, Emirgazi, Ereğli, Güneysınır, Hadım, Halkapınar, Hüyük, Ilgın, Kadınhanı, Karapı­ nar, Karatay, Kulu, Meram, Sarayönü, Selçuklu, Seydişehir, Taşkent, Tuzlukçu, Yalıhüyük, Yunak. Kuzeyde Ankara, doğuda Aksaray ve Niğde, gü­ neyde Karaman ve Antalya, batıda İsparta ve Afyon, kuzeybatıda Eskişehir illeriyle kuşatılan Konya ilinin bü­ yük kesimi, az engebeli alanlardan oluşur. Geniş, çanak biçimli ovalar, basık sırtlarla ve yayla eşikleriyle birbirinden ayrılır. Bu geniş ova alanlarından en önemlisi, Konya-Karaman-Ereğli arasında uzanan Konya ovasıdır. Tabanı en çukuryerlerinde geçici su birikintileriyle kaplı olan bu havza üstünde, yanardağ kökenli dağlar, adalar gibi yükselir: Başlıcaları Karapınar`ın kuzeydoğusundaki Karacadağ (2 025 m). Konya havzasının kuzeyinde yeralan Obruk yaylası, bu havzayı Tuz gölünün yerleştiği çukur alandan ayırır. Söz konusu çukur alan da, ilin batısında yeralan Akşehir gölü çukur alanından, Cihanbeyli yaylasıyla ayrılır. İlin batı ve güney kesimlerini, Toros dağlarının bazı öğeleri bir yay gibi kuşatır. Batıda Sultan dağlarının yükseltisi, kuzey ucunda 2 500 m`yi aşar. İlin güney kesiminde yükselti daha da artar ve Ereğli`nin güneydoğusunda 3 430 m`yi bulur. Konya ilinin yüksek ovalarında, kışları soğuk ve uzun, yazları gündüzleri sıcak, gece-gündüz arasındaki sıcaklık farkı yüksek ve az yağışlı kara iklimi egemendir. Konya kentindeki meteoroloji istasyonunun verilerine göre en soğuk ay ortalaması -0,1 °C, en sıcak ay ortalaması 23,1 °C, günümüze kadar kaydedilen en düşük sı­ caklık -28,2 °C (6.1.1942), en yüksek sıcaklıksa 40 `C`tır (10.8.1965). Ortalama yıllık yağış tutarı 324 mm olmakla birlikte, yıllık yağış tutarı 300 mm`nin altında olan yerler de vardır: Ereğli (299 mm); Cihanbeyli (293 mm). Konya ilinin doğal bitki örtüsü, otsu bitkilerden olu­ şan bozkır (step) görünüşündedir. Tuzlu topraklarda tuzcul bitkiler, dağ yamaçlarında da çalı kümeleri görü­ lür. İlin dağlık kesimlerinde rastlanan, büyük ölçüde yok edilmiş ormanlarda, köknar, sedir, kızılçam, kara­ çam, ardıç ve meşe türleri bulunur. İlin büyük bir kesimi, sularını denizlere göndermeyen kapalı havza durumundadır. Akşehirgölüne dökü­ len Akarçay, Beyşehir gölünden çıkarak Konya ovası­ nın batı kesimine inen Çarşamba suyu, güneydoğuda Toroslar`dan doğarak Ereğli`de ovaya inen akarsular ve Cihanbeyli yaylasından Tuz gölüne inen İn suyu, kapalı havzanın başlıca akarsularıdır. İlin güney kesimdeki alanın sularıysa, Akdeniz`e gider. Türkiye`nin ikinci büyük gölü olan Tuz gölünün batı kesimi, Konya ili sınırları içinde kalır. Bunun dışında, Konya ilinde birkaç önemli göl daha vardır. Akşehir gö­ lü; Ilgın (ya da Çavuşçu) gölü; Beyşehir gölü (bu gölün batı yarısı İsparta ilinde kalır); Suğla gölü. Ayrıca küçük göllere de raslanır; bunlar ya yanardağ kökenli (KonyaEreğli karayolunun kuzey ve güneyindeki küçük krater gölleri) ya da karst kökenlidir (halk arasında `obruk gölleri` adı verilen göller). Konya ilindeki küçük akarsular üstünde, yapay baraj göllerine de raslanır: Apa, May ve Sille baraj gölleri; vb. EKONOMİ Konya ilinde, ekili toprakların yüzde 95`ten çoğu tahıl ekimine ayrılmıştır. İl, Türkiye buğday üretiminde her zaman birinci sırada yeralır. Buğdaydan sonra ikinci sı­ rayı alan arpada da, Konya ili Türkiye birincisidir. Baklagiller arasında nohut, sanayi bitkilerinden şekerpancarı başlıca yeri tutar. Dikili alanların büyük kesimi üzüm bağlarına ayrılmıştır (özellikle, Hadım, Bozkırve Çumra ilçelerinde bağlar geniş yer tutar). Meyve ağaçları arasında elma ağacı başta gelir. İlin hayvan varlığında koyun sayısının öbürlerinden çok önde geldiği görülür. Bal üretimi önemlidir; ama üretim yıldan yıla büyük farklılıklar gösterir. Konya ilinin en önemli yeraltı gelir kaynağı, Seydişehir`deki boksit yataklarıdır. Meram dolaylarındaki magnezit, Sızma ve Ladik`teki cıva, Beyşehir`deki linyit yatakları da oldukça önemlidir. Başlıca sanayi kuruluşları arasında Seydişehir alü­ minyum tesisleri, Sarayönü cıva işletmesi ve krommagnezit fabrikası, Ereğli pamuklu dokuma fabrikası, Konya şeker, çimento, yem fabrikaları sayılabilir. Tuz gölünün batı kıyısındaki Yavşan tuzlasından çıkarılan tuz, son yıllarda modern tesislerde ince tuz haline getirilmektedir (özellikle Cihanbeyli çevresinde bu sanayi kolu büyük ölçüde gelişmiştir). ULAŞIM 1898`de Konya`ya ulaşan Haydarpaşa-Adana demiryolu cumhuriyet dönemi başlarında ilin en önemli ula­ şım ekseniyken, günümüzde karayolları bakımından da Konya önemli bir kavşak noktası haline gelmiştir.