DİŞOTU MEYVASI
(La. Fruotus Ammi visnagae, Al. Zahnstocher Ammei, Fr. Herbe aux cure-dents, in. Tooth-pick)
Amnıi visnaga (L.) Lam. (Umbelliferae) türünün kurutulmuş olgun meyvalarıdır. Bu tür 40 - 100 cm yükseklikte, tüysüz, parçalı yapraklı, beyaz çiçekli, bir yıllık ve otsu bir bitkidir (Resim : 7). Yakın Doğu ülkeleri ve Türkiyede yrubani olarak bol miktarda bulunur. Meınleketiınizde yetiştirilmesi de kolaylıkla mümkündür (1).
Dış görünüş : 2 ının kadar uzunlukta, sivri ova] biçiınli, esıner renkli ve ekseriya iki parçaya ayrılmış tanelerdir. özel ve kuwetli bir kokusu ve acımsı bir lezzeti vardır.
Bileşim : Sabit yağ (% 20), rezin ve kromon türevleri (visnıl!gin, kellin vs.) taşımaktadır. Türkiyede yetişen bitkilerin meyvalarındaki kellin miloları % 1.10- 1.68 arasında değişmelotedir (2).
Etki .
“
(La. Fruotus Ammi visnagae, Al. Zahnstocher Ammei, Fr. Herbe aux cure-dents, in. Tooth-pick)
Amnıi visnaga (L.) Lam. (Umbelliferae) türünün kurutulmuş olgun meyvalarıdır. Bu tür “
(La. Fruotus Ammi visnagae, Al. Zahnstocher Ammei,
(La. Fruotus Ammi visnagae, Al. Zahnstocher Ammei, Fr. Herbe aux cure-dents, in. Tooth-pick)
Amnıi visnaga (L.) Lam. (Umbelliferae) türünün kurutulmuş olgun meyvalarıdır. Bu tür 40 - 100 cm yükseklikte, tüysüz, parçalı yapraklı, beyaz çiçekli, bir yıllık ve otsu bir bitkidir (Resim : 7). Yakın Doğu ülkeleri ve Türkiyede yrubani olarak bol miktarda bulunur. Meınleketiınizde yetiştirilmesi de kolaylıkla mümkündür (1).
Dış görünüş : 2 ının kadar uzunlukta, sivri ova] biçiınli, esıner renkli ve ekseriya iki parçaya ayrılmış tanelerdir. özel ve kuwetli bir kokusu ve acımsı bir lezzeti vardır.
Bileşim : Sabit yağ (% 20), rezin ve kromon türevleri (visnıl!gin, kellin vs.) taşımaktadır. Türkiyede yetişen bitkilerin meyvalarındaki kellin miloları % 1.10- 1.68 arasında değişmelotedir (2).
Etki ve kullanılış : Asırlardan beri, Yakın Doğn ülkelerinde, ınesane taşlarını düşürmek için kullamlan bir drogdur. Mısırlı araştırıcılar sayesinde kalp damariarım genişletici bir etkisinin de olduğu ortaya çıikar-tılmıştır. Drogun idrar arttırıcı, öksürük kesici, gaz sök,türücü, taş ve kurt düşürücü etkileri vardır (3). Kellin spazınları çözücü bir özelliğe sahiptir. Meyva durumunun sapları Orta ve Yakın Doğu ülkelerinde diş temizliği için kümlan olarak kullanılır. Bitkinin ismi de bu kullaııılışı ile ilgilidir.
Kullanılış şekli : infusyon veya dekoksiyon (% 5 - 1 0), günde 2 - 3 bardak içilir. Kellin ağız yolu veya adele içine zerk suretiyle kullamlır. Bazı yan etkilerinin bulunması nedeniyle, halen kalp damarları spazrnlarına karşı kullanılıışı azalmıştır.
Diğer isimler : Dişhilali, Hıltan, Kılır, Köşni (Muğla), Kürdanotu, Mısıranasonu.
YALANCI DlŞOTU MEYVASI (Fructus Ammi majus) : A. nıajus L. türünün olgun meyvalarıdır. Bu tür 25 - 100 cm yükseklikte, beyaz çiçekli, bir yıllık ve otsu bir bitkidir. Meyvalar 1.5-2 mm uzunlukta ve kokusuzdur. Anadoluda ve Yakın Doğuda yaygın bir bitkidir. Meyva zamanında. çiçek durumu saplanrun kahnlaşmaması ve demet halinde bir araya gelmemesi ile A. visnaga türünden kolaylıkla ayrılabilir. Sabit yağ, acı madde, rezin ve furokumarin türevleri (% I) taşır. Eski Mısırlılar döneminden beri gaz söktürlicü ve iştah açıcı olarak tanınan bir drogdur. Tohumlardan hazırlanan infusyon (% 5) günde 2-3 bardak içilir. Furokumarin türevlerinin bazı deri hastalııklarının (sedef hastalığı gibi) tedavisin:de yararlı olduğu saptanmıştır (!).
