delicedoğan
.
“Kartalgiller ailesinden, uzun kanatlı, küçük doğan türü (Falco subbuteö). Sırtı gri çizgili, karnı beyaz bir kuş olan delicedoğan, Avrupa ve Asya`nın çeşitli ılıman bölgelerinde “
Kartalgiller ailesinden, uzun kanatlı, küçük doğan
Kartalgiller ailesinden, uzun kanatlı, küçük doğan türü (Falco subbuteö). Sırtı gri çizgili, karnı beyaz bir kuş olan delicedoğan, Avrupa ve Asya`nın çeşitli ılıman bölgelerinde ve Anadolu`da, dağlarda, aydınlık ormanlarda, ormanlar çevresinde yaşar; küçük kuşlar ve kanatlı böceklerle beslenir; kış mevsiminde göçerek Kuzey Afrika, Birmanya ve Hindistan`a kadar uzanır.
DELiCE
(La. Fructus Lolii, Al. Taumellolch, Fr. ivraie, in. Beanded damel)
Lolium tenıulentunı L. (Gramineae) türünün `Olgun meyvalandır. Bu tür 20 - 100 cm yükseklikte, bir yıllık otsu bir bitkidir. Başak 5-40 cm uzunlukta olup 10 - 20 başakçık taşır. Olgun meyvalar 4 - 7 mm uzunluktadır. Akdeniz bölgesi ülkelerindeki ekin tarlalarında (bilhassa arpa) yabani ot olarak yetişir. Yağ, tanen, nişasta ve alkaloitler (temulin, loliin vs.) taşımaktadır. Halen tıbbi bir kullanılışı yoktur. Zehirliliği yönünden bir önem taşır.
Toksikolajik etki : ilk çağlardan beri zehirliliği bilinen bir bitkidir. Buğday ununa yanlışlıkla karışması sonucu insanlarda tehlikeli zehirlenmeler görülür. Müzmin zehirlenmelere de rastlanılmaktadır. Etkisi sinir ve sindirim sistemi üzerinedir. Zehirlenmelerde baş dönmesi, kulak uğuldaması, dil titrernesi, .
“
(La. Fructus Lolii, Al. Taumellolch, Fr. ivraie, in. Beanded damel)
Lolium tenıulentunı L. (Gramineae) türünün `Olgun meyvalandır. Bu tür 20 - 100 cm yükseklikte, bir yıllık otsu bir “
(La. Fructus Lolii, Al. Taumellolch, Fr. ivraie,
(La. Fructus Lolii, Al. Taumellolch, Fr. ivraie, in. Beanded damel)
Lolium tenıulentunı L. (Gramineae) türünün `Olgun meyvalandır. Bu tür 20 - 100 cm yükseklikte, bir yıllık otsu bir bitkidir. Başak 5-40 cm uzunlukta olup 10 - 20 başakçık taşır. Olgun meyvalar 4 - 7 mm uzunluktadır. Akdeniz bölgesi ülkelerindeki ekin tarlalarında (bilhassa arpa) yabani ot olarak yetişir. Yağ, tanen, nişasta ve alkaloitler (temulin, loliin vs.) taşımaktadır. Halen tıbbi bir kullanılışı yoktur. Zehirliliği yönünden bir önem taşır.
Toksikolajik etki : ilk çağlardan beri zehirliliği bilinen bir bitkidir. Buğday ununa yanlışlıkla karışması sonucu insanlarda tehlikeli zehirlenmeler görülür. Müzmin zehirlenmelere de rastlanılmaktadır. Etkisi sinir ve sindirim sistemi üzerinedir. Zehirlenmelerde baş dönmesi, kulak uğuldaması, dil titrernesi, konuşma güçlüğü, gönne bozukluğu, uyuşukluk, sendeleme, kusma ve idrar etme arzusu gibi amzlar görülür. Güney Anadoluda (Silifke) bu belirtiler ile meydana gelen zehirlenmeye `Erez tutması` denilir. Zehirlenmeleri önlemek için, un yapılacak hububat içinden, delice taneleri iyi bir şekilde ayıklamr. Delicenin hayvanlardaki zehirliliği değişiktir. At, sığır, koyun ve deve gibi hayvanlar deliceye karşı çok hassastır. Buna karşılık domuz, ördek ve tavuklarda belirgin bir bağışıklık bulu1111laktadır. Zehirli etkinin delicenin kendisinden veya üzerinde parazil olarak yaşamakta olan Clıaetonıium cinsine ait bir mancarelan ileri geldiği meselesi henüz tam olarak çözünıleıımemiştir. Taneleri suda kaynalmak veya pişirmekle zehirlilik etkisi ortadan kalkmaz. Yarı uyku ve uyuşukluk yapma etkisinden yararlanarak, Selçuklular döneminde, ameliyatlarda uyuşturucu olarak kullanılmıştır (2).
Diğer isimler : Buğday delicesi, Erez (Silifke), Zivan (arapça).
