ÇİVİOTU

(Herba İsatis)

isatis tinctoria L. (Cruciferae) türünün yapraklı dallarıdır. Bu tür 50 - 100 cm yükseklikte, rtüylü veya tüysüz, parlaık `*!rJ çiçekli, 2 veya çok yıllık, otsu bir bitkidir. Birçok alttürü bulunmaktadır. Blkiden boyar madde elde etmek için Anadoluda yetiştirilir ve ihraç edilirdi (!). Halen bu bitkinin kültürü tamamen terkedilmiştir. Yabani olamk rastlanmaktadır. Türkiyede 25 kadar isatis türü yetişmekteldir. Yapraklar, sarı renkli bir glikozit olan, indikan taşımaktadır. Bu glikozitiın hidrolizi ve hidroliz ürünün oksidasyonu sonucu, mavi renkli bir boyar madde olan indigo meydana gelir. Bu bitkiden elde edilen usare uzun 3aman yün ipliğini mavi renge boyamruk için kullamlmıştır (2). Eski yayınlarda bitkinin yaş yapraklarının ezilmesi ile elde edilen usare ile yün ipiikierin parlak mavi bir renge boyarudığı .

“

(Herba İsatis)

isatis tinctoria L. (Cruciferae) türünün yapraklı dallarıdır. Bu tür 50 - 100 cm yükseklikte, rtüylü veya tüysüz, parlaık `*!rJ çiçekli, 2 veya çok yıllık, otsu “

(Herba İsatis)

isatis tinctoria L. (Cruciferae)

(Herba İsatis)

isatis tinctoria L. (Cruciferae) türünün yapraklı dallarıdır. Bu tür 50 - 100 cm yükseklikte, rtüylü veya tüysüz, parlaık `*!rJ çiçekli, 2 veya çok yıllık, otsu bir bitkidir. Birçok alttürü bulunmaktadır. Blkiden boyar madde elde etmek için Anadoluda yetiştirilir ve ihraç edilirdi (!). Halen bu bitkinin kültürü tamamen terkedilmiştir. Yabani olamk rastlanmaktadır. Türkiyede 25 kadar isatis türü yetişmekteldir. Yapraklar, sarı renkli bir glikozit olan, indikan taşımaktadır. Bu glikozitiın hidrolizi ve hidroliz ürünün oksidasyonu sonucu, mavi renkli bir boyar madde olan indigo meydana gelir. Bu bitkiden elde edilen usare uzun 3aman yün ipliğini mavi renge boyamruk için kullamlmıştır (2). Eski yayınlarda bitkinin yaş yapraklarının ezilmesi ile elde edilen usare ile yün ipiikierin parlak mavi bir renge boyarudığı kayıtlıdır. 1880 yılında indigo boyar maddesinin sentez yolu ile elde etme yolunun bulunması sonucu bitki boyar madde olarak önemini kaybetmiştir. Son yıllarda bitkisel boyar maddelerin önem kazanması üzerine bu bHkiden elde edilen usareler ile yapılan boyama denemeleri, eskiden kullanılan usare hazırlama yönteminin ve fermentasyon koşullarının bilinmemesi nedeniyle, başarısızlıkla sonuçlanmıştır. Bu yüzden bugün de, halı ipliğini mavi renge boyamak için memleketimizde sentetik indigo kullıırulmaktadır (3). Bitki yara iyi edici ve rkabız etkilere sahiptir. 

ÇİVİT (Pigmerutum İndicum, İndicum) indigofera tinctoria L. (Leguminosae) türünden elde edilen, mavi renkli bir boyar maddedir. Bu tür 2 m kar yükseklikte bir ağaççıktır. Afrika, Hindistan ve Hint adalarında yetiştirilir. Çivit elde etmek ıçın dal ve yapraklar suda fermentasyona bırakılır. Ayrıcan sıvı kısım sopalar veya pervaneler ile karıştırılır. Zamanla çivit dibe çöker. Süzülerek alınır. Çivit bitkide bulunan indikan isimli glikozitin hidrolizi ve meydana gelen aglikonun oksidasyonu sonu oluşan irudigo ve diğer boyar maddelerin bir karışımıdnr. Çivit eskiden dahilen sinir hastalıklarına karşı, haricen ise yara iyi edici olarak kullanılırdı. Bugün hemen hemen yalnız boyar madde olarak bir öneme sahiptir. Halen çivit sentetik olarak da yapılmaktadır. Bilkisel çivit yalnız elde edildiği ülkelerde kullanılır. 

Diğer isimler : Bitkisel çivit, Lahur çivit